Kıyam, namaz sırasında ayakta durmayı ifade eder ve namazın ana unsurlarından biridir. İftitah tekbiri alındıktan sonra, her rekatta Kur'an'dan bir miktar okunacak kadar ayakta durmak anlamına gelir. İsmail Nablusi'nin şerhinde Huccet'ten aktarıldığına göre, eğer bir kimse nafile namaz için rüku halinde iftitah tekbiri alırsa bu caiz değildir. Ancak, nafile namazı oturarak kılarsa, oturarak iftitah tekbiri alması caizdir.

Kıyam bi-nefsihi, kendi özü gereği var olan anlamına gelir ve Allah'ın sıfatlarından biridir. Bu sıfat, Allah'ın var olmak için başka bir varlığa veya nedene ihtiyaç duymadığını ifade eder. Allah'ın varlığı, diğer varlıklardan farklı olarak zorunlu (vacibu'l-vücud) olarak tanımlanır. Diğer varlıklar ise var olabilmek için bir mekâna, bir seçiciye veya bir mucide ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle, Allah dışındaki tüm varlıklar kıyam bi-gayrihi (başkasıyla var olan) varlıklardır. Allah, bu varlıkların özelliklerinden münezzehtir ve varlığı zorunludur. Kur'an'da bu durum, Allah'ın birliğini ve tevhid inancını ifade eden İhlas Suresi'nde belirtilir. Allah, "Samed" olarak tanımlanır; bu, tüm varlıkların O'na muhtaç olduğunu ve O'nun hiçbir şeye bağımlı olmadığını ifade eder. Allah'ın varlığı, tüm evrenin varoluşunun temel nedenidir.

Farz ve vacip namazlarda, Hanefi mezhebinde benimsenen görüşe göre sabah namazının sünnetinde kıyam bir rükündür. Gücü yeten kişi bu rüknü yerine getirmeden, örneğin oturarak farz ya da vacip bir namaz kılarsa, namazı geçersiz olur. Bir kimse, destek alacak bir araca yaslanarak namaz kılacak olursa, namazı geçersiz olur. Nafile namazlarda ise kişi, ayakta durmaya gücü yettiği halde oturarak da namaz kılabilir.

Hasta ya da ayakta durmaya gücü yetmeyen kişiden kıyam vecibesi düşer. Bu kişi oturmaya güç yetiriyorsa, namazı oturarak kılar. Bu durumda oturma, o kişi için hükmen kıyam yerine geçer. Oturmaya da gücü yetmiyorsa, yatarak namaz kılar. Her durumda, kişinin namaz kılması şarttır. Şuuru yerinde olan ve en azından başını hareket ettirebilen kişi, namazını kılmak zorundadır. Göz ile ima ederek namaz kılınmaz; mutlaka boyun ya da beden hareketi gereklidir. Az ya da çok, hareket etmeden namaz olmaz.

Namazın her bir rüknü, Müslümanların ibadetlerini yerine getirirken dikkat etmeleri gereken belirli kurallara tabidir. Kıyam, sadece fiziksel bir duruş değil, aynı zamanda bir teslimiyet ve huşu halidir. Bu nedenle, namazda kıyamın doğru bir şekilde yerine getirilmesi, kişinin ibadetindeki samimiyetini ve Allah'a olan bağlılığını gösterir. Ayrıca, kıyam sırasında Kur'an'dan okunan ayetler, kişinin manevi yolculuğunda rehberlik eder ve Allah'ın emirlerine olan bağlılığını pekiştirir.

Özetle, kıyam, namazın en önemli unsurlarından biridir ve doğru bir şekilde yerine getirilmesi, namazın kabul olunması açısından büyük önem taşır. Kıyamın anlamı ve önemi, Allah'ın varlığı ve birliği ile doğrudan ilişkilidir ve bu nedenle, her Müslüman tarafından dikkatle yerine getirilmesi gereken bir ibadet unsurudur.